viernes, 29 de mayo de 2009

Cinco nomes de orixe grego.

Andrés


Do grego aner, andros "viril, varonil, masculino, varón, home".Tamén pode considerarse unha forma dalgún dos numerosos nomes gregos, cuxo primeiro elemento é Andro-, como Androclo, Andrónico etc.


Cat. Andreu, Vasc. Ander, Gal., Port, Fr. André. Ingl. Andrew. It. Andrèa. Alem. Andreas.











Inés

Do grego Agné "sagrada, pura, casta, inocente". Foi nome de muller frecuente na España medieval, aínda que a súa difusión moderna débese sobre todo ó personaxe literario de doña Inés no célebre drama Don Juan Tenorio.


Cat. Agnès, Vasc. Añes, Aiñes, ou Aines, Ing, Alem. Agnes, It. Agnése.












Sofía



Do grego Sophia "sabiduría, ciencia, saber, ingenio". Na segunda metade do século XX a notoriedade dalgunhas <> famosas, como a raíña de España Sofía de Grecia, ou a actriz italiana Sofía Loren, contribuíron , ó gran éxito de este nome a partir dos anos 60 e 70.

Cat. Sofia, Vasc. Sope, Fr. Sophie, Ingl. Sophia, Sophie, It. Sofia.











Alejandro


Do grego Aleksandro "home, o que defende aos homes". Foi nome de moitos reis gregos e macedonios, e debe a súa difusión universal ó máis famoso deles, Alejandro Magno, fillo de Filipo II, o célebre conquistador do imperio persa (356-323 a.C.)

Cat, gal, port. Alexandre, Vasc. Alesander, Fr. Alexander, Alexandrine (f), Ingl, alem. Alexander, Alexandra (f).











Filemón, -ona


Do grego Filemón "amante, afectuoso". Filemón foi tamén o nome dun poeta cómico grego do século IV a.C., cuxas comedias foron imitadas por Plauto.


It. Filèmone, Fr. Philémon.














lunes, 25 de mayo de 2009

Nuestras primeras entradas.

Discipuli laborant


No ha sido sin tiempo pensarán algunos y no les faltará razón. Obviamente la tardanza, así como cualquier posible imperfección en la publicación, es atribuible exclusivamente a la (ir)responsabilidad de este profesor que, de un lado, se deja a veces vencer por deseo de eso que casi empieza a sonar anacrónico, "cumplir el programa", y, de otro, siendo cierto que afortunadamente ha dejado atrás su ignorancia enciclopédica en asuntos digitales no lo es menos que todavía tiene que ir a por nota.
En la publicación de SANDRA, por ejemplo, fuimos incapaces de conseguir que la letra del último "item" adquiriese el mismo tamaño que el resto de la entrada. Pero no te preocupes, Sandra, porque entiendo que el tamaño de la letra es reflejo de tu interés mayúsculo por la mitología... A lo mejor hay por ahí algún "seguidor" más versado en estas lides que pueda ofrecerte mejor ayuda que la que yo te presté, que fue ninguna.
MILLÁN, en la próxima vamos a subir algunas fotos que siempre ayudan a hacer la cosa más amena. También puedes poner colorines en los nombres más importantes... Tú prueba por ahí sin miedo y en lo (poco) que yo pueda ayudaros ya sabéis que me tenéis a vuestra disposición.

Un saludo

miércoles, 20 de mayo de 2009

Tríptico informativo


Que las humanidades no viven precisamente sus años dorados es cosa sabida, comprobada y sufrida, por algunos más que por otros. Y desde luego no contribuyen a mejorar la situación publicidades a la postre (in)ofensivas que, para colmo, vienen a convertirnos en protagonistas precisamente por lo que no somos. Pienso, por ejemplo, en un artículo de cierta revista de cierto instituto que con más ambigüedad de la necesaria y menos mesura de la esperable no duda en situar la materia de latín I como la más "suspendida" del bachillerato humanístico con un 50% de alumnos suspensos: obviamente, se echa en falta cierto rigor al no mencionar la citada publicación que el número de alumnos de la materia en cuestión asciende a la cuantía de dos, de donde, incluso los de letras, somos capaces de inferir que el número de alumnos suspensos equivale a 1. En otra entrada me referiré a la conveniencia de manejar con mucho tiento en el área de humanidades estadísticas, gráficos, tantos por ciento... A lo que ando ahora dándole vueltas es a la posiblidad de hacer público en los tablones del centro en el que trabajo (poco) un tríptico informativo que desambigüe ambigüedades (valga la redundancia) y aclare oscuridades (valga el "oxímoron"). Podría ser algo así.

1- Bachillerato humanístico.
No se exigen conocimientos previos más allá de los requeridos por el impreso de matrícula: nombre, apellidos, D.N.I, domicilio... (Es imprescindible tener correo electrónico). Ni siquiera es necesario que los alumnos hayan tenido la previsión de cursar el latín de 4º: a aquellos alumnos que sí la hayan tenido se les beneficiará con una primera evaluación relajadita en la que podrán aprovechar el tiempo sobrante para escribir al primo de Suiza, a la novia de Cambados... A pesar de las expectativas que pueda despertar el término "humanístico", no se garantiza a los alumnos que se decanten por esta opción que al terminar su etapa de formación vayan a verse convertidos en "buenos seres humanos": casos se han dado en sentido contrario.
2.- Griego 1 (propia de modalidad).
-Objetivos: aprender griego. Se recuerda a los alumnos que para aprender "inglés" existe una asignatura llamada "inglés", para aprender "gallego" existe una asignatura llamada "gallego" y para aprender "lengua española" existe una asignatura llamada "lengua española". No se garantiza al alumnado que el griego que aprenda en el curso le vaya a ser de gran utilidad para sus vacaciones en Atenas pero es seguro que la asignatura beneficiará su cultura general, como mínimo, tanto como cualquier otra asignatura del "curriculum".
-Contenidos: los que contiene el programa de la asignatura, incluyendo aquí los que se dan y los que no se dan pero se debería.
-Actitudes: se valorarán negativamente las actitudes somnolientas (a excepción de las mañanas del lunes, en las que se consentirán). En cuanto a las aptitudes, el alumno obtendrá mejor nota cuanto mejor sea su aptitud: aprobado si su aptitud es pequeña, notable si su aptitud es mayor y sobresaliente si alcanza una aptitud mayúscula. Puestos en parónimos (tan caros al lenguaje administrativo), se precisa que no se tolerarán actitudes extáticas producidas por ningún elemento de sugestión que no sea el griego antiguo y se exigirá el estatismo en clase (a excepción del dinamismo manual preciso para consultar el diccionario).
3.- Griego 2 (materia optativa).
-Nota bene: en segundo de bachillerato el griego es una materia optativa. Como tal, el alumno tiene la libertad de optar por matricularse en ella u optar por no hacerlo. Eso sí, se insiste en que los alumnos que decidan finalmente matricularse en ella tendrán la obligación de cursarla, lo cual implicará su presencia física en el aula e incluso, llegado el caso, la realización de algún examen.
-Objetivos: mejorar el (des)conocimiento del griego antiguo.
-Contenidos: pocos, porque la selectividad agobia mucho.
-Actitudes: se recomienda a los alumnos de griego 2, que posiblemente ya habrán cursado cultura clásica y/o latín de 4º de la ESO y con seguridad habrán cursado la materia de griego 1, se abstengan de formular al profesor la pregunta de "para qué sirve el griego si yo quiero estudiar periodismo/derecho/interiorismo..." En caso contrario, el profesor se reserva el derecho de inhibirse.
Un saludo

viernes, 8 de mayo de 2009

Monstros gregos

Harpías: As harpías son xenios alados. Represéntanse en forma de mulleres aladas, ou de aves con cabeza feminina e garras afiadas. As harpías son raptoras de nenos e de almas. A lenda na que máis destacan é na do rei Fineo, sobre o cal pesaba unha maldición na que as Harpías lle arrebataba os alimentos.


Sereas: As sereas son xenios mariños, metade muller, metade ave. Según a lenda máis antiga as Sereas vivían nunha isla do Mediterráneo e atraían aos navegantes coa súa música. Entón os barcos acercábanse peligrosamente á costa e zozobraban, e as Sereas devorábanos. Ao pasar por eses lares, Ulises, prudente e curioso mandou aos seus mariñeiros que se tapasen os oídos con cera e que o amarrasen ao mástil. Cando comezou a escoitar a voz das Sereas, Ulises sentiu un incontrolable desexo de ir cara a elas pero os seus compañeiros impedíronllo.



Esfinxe: Monstro feminino con cara de muller, peito, patas e rabo de león, que estaba previsto de ás coma unha ave de rapiña. A Esfinxe relaciónase sobre todo coa lenda de Edipo e co ciclo tebano. Este monstro foi enviado por Hera contra Tebas para castigar á cidade. Dende alí asolaba o país, devorando aos seres humanos que pasaban ao seu alcance. Sólo Edipo conseguiu responder, e o monstro, tirouse dende o alto da rocha e matouse. Tamén se afirmaba que Edipo o ferira coa súa lanza.




Quimera: A Quimera é un animal que ten algo de león. Ás veces dáselle unha parte traseira de serpe, con cabeza de león e busto de cabra, ou ten varias cabezas, unha de cabra e outra de león. Bota lume pola boca. O rei de Licia ordenoulle a Belerofonte que o matase e éste coa axuda do seu cabalo Pegaso conseguiu o seu obxectivo. Cóntase que na punta da súa lanza puxo un anaco de plomo e coa calor do lume despedido pola Quimera, o plomo derretiuse e matou ao monstro.



Erinias: As Erinias son unhas divinidades violentas que os romanos identificaron coas Furias. Naceron da sangre coa que se impregnou a Terra coa mutilación de Urano. Son forzas primitivas que non recoñecen a autoridade dos deuses da xeración nova. Nun principio o seu número é indeterminado pero máis tarde vaise precisando, así como os seus nomes: xeralmente coñécense tres: Alecto, Tisífone e Megera. Represéntanse como xenios alados, con serpes entremezcladas no seu cabelo e levando na súa man antorchas e látigos. É moi famoso o mito de Orestes (fillo de Agamenón e Clitemnestra) que vinga a morte de seu pai matando a súa nai, feito polo que as Erinias o persiguen ata que se volve tolo.

Algúns deuses gregos

Zeus



Era o fillo menor de Cronos e Rea, despois de destronar ó seu pai e soster terribles loitas por manterse no trono, ostentaba o poder supremo do universo. Estaba casdo coa súa irmá Hera que lle deu tres fillos: Ares, deus da guerra, Hebe deusa da xuventude e Ilitia, deusa dos partos.

Zeus era o rei dos deuses e deus supremo de todos os homes, tamen era o deus do ceo e dos fenómenos atmosféricos.

Zeus tiña unha afición desmedidapolas mulleres e metamorfoseábase de mil maneiras con tal de conseguilas. Así transformouse en toro para seducir a Europa, a Dánae sedúxoa en forma de choiva de ouro, para obter os favores de Leda metamorfoseouse nun cisne, Ganímides, un xoven troiano tampouco puido escapar do seu asedio...



Dioniso


Dioniso ou Baco (en Roma) asimilado ó deus romano Líber, era o deus da vide, do viño e do desenfreno e da orgía.

No monte Nisa co seu preceptor Sileno descubre a vide e a súa utilidade. Logo enloquecido por Hera, emprendeu unha longa viaxe polo mundo hasta a India, para difundir o cultivo da vide e do viño. Él ía nun carro tirado por panteras e acompañado polo seu cortexo. Con ese séquito femenino que berraba "evoé" en honor de Baco, conquistou o mundo.

Despois desta peregrinación polo mundo tamén difundeu o seu culto en Grecia e todos os que se opuxeron a él foron duramente castigados.

Despois de percorrer toda Hélade castigando por doquier ós que despreciaban os seus ritos, dirixiuse ó mar Egeo e desde Icaria embarcouse rumbo a illa de Naxos.

A esposa de Dioniso é Ariadna, a fermosa filla de Minos. Dioniso enamorouse dela, o descubrila nunha praia da illa de Naxos, desesperada por haber sido abandonada por Teseo, e casouse con ela.
Apolo
Apolo, o certeiro flechador do arco de prata,era un deus típicamente grego, era o deus da música e da poesía, auxiliado nesta tarefa polas nove Musas.
Disparando co seu arco provoca epidemias entre os homes e tamén lles da saude.
A Apolo non lle gustaba que rivalizasen con él e os que se atreveron como Marsias tiveron un final desastroso. A culpa tívoa a habilidosa Atenea, que certo día inventou a flauta, pero o ver que, mentres a tocaba, poñíase fea, enfadada tirouna e maldiceuna o que a encontrase, que resultou ser o desdichado Marsias.
En un concurso musical entre Apolo e Pan, Midas prefireu o arte deste último, tamén foi castigado por Apolo que lle fixo medrar orellas de burro.
Afrodita
É a deusa do amor. Sobre o seu nacemento transmítense dúas tradicións diferentes: 1- considerada filla de Zeus e de Dione. 2- considerada filla de Urano, cuyos órganos sexuais, cortados por Crono, caeron o mar e enxendraron a deusa, a <<>>, ou <<>>. Apenas saída do mar, foi levada polos Céfiros, a Citera, e despois a costa de Chipre, donde foi acollida polas Estacións (as Horas), vestida, ataviada e conducida por elas ata a morada dos Inmortais.
Atenea
Era a filla de Zeus e da súa primeira muller, Metis, a que Zeus se tragou por consello de Gea e do estrellado Urano mentres estaba embarazada.
Dende o seu nacemento demostrou unha irresistible paixón polas armas. Sendo nena, entrenábase para a guerra coa súa compañeira de xogos, Palas, a que matou accidentalmente.
Sempre lle atraeron as loitas e peleaba con ardor e valentía chegando a deixar fora de combate o propio Ares, o deus da guerra. Participou en todas as loitas celestiais como a Gigantomaquia.